BẢO TÀNG LANYANG VÀ CÂU CHUYỆN VỀ HẬU HOA VIÊN CỦA ĐÀI BẮC

“蘭陽博物館與台北後花園的故事”

Tôi hay gọi Nghi Lan (宜蘭/Yilan) là hậu hoa viên của Đài Bắc vì bị nhiễm từ thằng bạn người Đài Bắc. Đối với người Đài Bắc mà nói, Nghi Lan rất gần, lại rất đẹp và yên tĩnh đủ để những người gốc Đài Bắc hễ có tiền hay muốn về hưu sang chảnh đều cố gắng sở hữu một căn nhà hoặc thậm chí là biệt thự cho tuổi xế chiều. Vì vậy, mỗi lần đi đâu ngang qua Nghi Lan, tôi đều bắt bạn mình chạy qua các khu biệt thự để tôi ngắm. Với tôi, sự bình lặng, khiêm tốn của Nghi Lan chính là cái đẹp cuốn hút nhất mà nó sở hữu.Nghi Lan hay Yilan là cái tên bắt nguồn từ bộ lạc Kavalan, vì vậy tên cũ của Nghi Lan hay trong một số sách lịch sử còn được biết đến là Kavalan hoặc Gilan. Văn hoá người dân tộc ở Đài Loan là một câu chuyện rất dài và đặc sắc, khi nào có thời gian và tư liệu đầy đủ tôi sẽ viết chi tiết hơn, nhưng cơ bản các tộc người bản địa đóng một vai trò rất quan trọng trong việc hình thành văn hoá Đài Loan. Mỗi vùng đều có sự hiện diện nhất định một số tộc người, và ở Nghi Lan, hai dân tộc chính sinh sống và đóng góp là người Kavalan và Ataya.

Mùa hè này có dịp trở lại Yilan, tôi ghé thăm bảo tàng LanYang. Nếu bạn hay đọc bài của tôi thì chắc biết tôi thích viết về bảo tàng lắm. Đối với tôi bảo tàng là thứ nước mình thiếu nhất. Bảo tàng bản thân nó là sự hiện thân của một vùng đất, một nền văn hoá, lịch sử và cả những di sản do con người nơi đó sáng tạo ra. Nó là con đường ngắn nhất và có thể nói là chính thống để bạn bè các nước, hoặc các thế hệ sau của chúng ta dễ dàng tìm hiểu về một chủ thể mà bảo tàng muốn truyền tải. Trong suy nghĩ của tôi, bảo tàng là thước đo của giáo dục và văn minh. Muốn người khác hiểu về văn hóa, lịch sử của nước mình, tôn trọng nhân cách con người của mình thì trước tiên phải để họ biết văn hoá của mình là gì, hình thành như thế nào. Tất nhiên, mình sẽ làm điều tương tự là hiểu và tôn trọng văn hoá của họ như cách mình mong muốn được họ đối xử vậy. Vì thế, bảo tàng chính là thực thể trung gian có thể thực hiện điều đó một cách hiểu quả nhất.

Tôi tôn trọng các bảo tàng và những đất nước có thật nhiều các bảo tàng, tôi càng hi vọng nước mình sẽ xây dựng nhiều những bảo tàng hơn nữa để đưa văn hoá con người Việt sống động của mình ra thế giới hơn là chỉ mãi dừng ở những bảo tàng chiến tranh đau thương ấy.Yêu thích bảo tàng là thế, dĩ nhiên tôi sao có thể bỏ qua LanYang. Một kiến trúc thuộc dạng đáng được tôn vinh nhất ở xứ Đài. Dưới tài hoa của kiến trúc sư Kris Yao, người đã cực kì sáng tạo trong việc lợi dụng địa hình vốn có của thiên nhiên miền Đông Bắc Đài Loan để tôn giá trị của toà nhà nghiêng ở thế tựa núi giáp biển một cách vô cùng tinh tế. Mất 18 năm để hoàn thành, LanYang sau khi chính thức khánh thành năm 2010 đã nhận được những đánh giá chuyên môn và rất nhiều giải thưởng nghệ kiến trúc trong nước và quốc tế. Nói đến đây không biết có ai xao động chưa?

Bảo tàng triển lãm nhiều chủ đề chính qua các tầng khác nhau như (1) The Introductory Exhibition (2) Ceiling Projection (3) The Mountain Level (4) The Ocean Level (5) Time Gallery (6) Kids Land. Tôi không giới thiệu nhiều về cấu trúc của nó vì tôi muốn bạn hãy tự đến đó và khám phá.Đây là bảo tàng đầu tiên do chính quyền tỉnh Nghi Lan khởi xướng để bảo tồn những di sản thiên nhiên và văn hoá của vùng đất này theo concept Eco-Museum. Vì vậy, quả thật không quá đáng nếu tôi gọi LanYang là một Nghi Lan thu nhỏ.Sau những năm 1980, chính quyền Nghi Lan tiến hành một cuộc khảo cổ trên diện rộng để cứu lấy những gì còn sót lại của các khu di tích. Trong cuộc khảo cổ đó 1,400, 000 hiện vật lịch sử đã được bảo tồn và trưng bày ở LanYang cho đến ngày này. Ngoài ra, hơn 7000 hiện vật về văn hoá, ẩm thực cũng được lưu giữ lại. Đến Nghi Lan không thể không nhắc đến lễ hội văn hoá dân gian Toucheng Qianggu (Grappling with The Ghosts) được tổ chức vào nửa đêm ngày cuối cùng của tháng 7 âm lịch hàng năm, bạn chỉ cần một click trên google là có hàng tá những đoạn phim về hoạt động này. Hơn nữa, Nghi Lan còn là cái nôi của kinh kịch Đài Loan. Những nét văn hoá này đều được tái hiện ở LanYang.

Về thiên nhiên, Đông Bắc Đài Loan không ai là không biết nó đẹp, đẹp vì thế núi và biển ban tặng, mà còn đẹp vì sự thuận tiện của nó. Tôi có một lần đến nghỉ dưỡng ở đây cùng một cô bạn đại gia ở Sài Gòn, lần đó tôi có dịp tận hưởng ké sự hào hoa rất e thẹn của Nghi Lan. Chúng tôi một nhóm chạy xe từ Đài Bắc lên một khách sạn chuyên suối nước nóng ở Nghi Lan, sâu tận trong núi. Tắm suối nước nóng ở Đài Loan thì có rất nhiều chỗ nhưng theo tôi Nghi Lan là một trong những điểm tuyệt vời nhất. Hot Spring ở Jiaosi, Cold Spring ở Suao, muốn gì có nấy. Chỗ nào cũng non nước hữu tình. Chỉ là đi như kiểu bạn tôi thì tốn kém quá, tôi chơi không nổi. Thế đấy, không phải tự nhiên mà Nghi Lan được gọi thân thương là hậu hoa viên, cái tên mà nghe thôi đã làm người muốn đi. Tôi biết Nghi Lan có rất nhiều khu nghỉ dưỡng riêng tư và rất sâu, đây toàn là những nơi phù hợp cho các tâm hồn cần sự yên tĩnh và muốn tạm xa đời. Chuyến đi này tôi đi cắm trại trong một cái thôn nhỏ trên núi. Nó nhỏ thật nhưng có hàng tá câu chuyện để nói, vì vậy tôi sẽ viết một bài khác về kinh nghiệm cắm trại ở Nghi Lan.Để viết hết về Nghi Lan một lần thì tôi sợ bạn không có kiên nhẫn để đọc và thực sự tôi cũng chưa đi hết vùng đất này, nơi nào cũng vậy, càng đi nhiều, càng đi sâu lại càng thấy mình chưa hiểu hết, chưa đi hết về nơi đó. Cảm giác giống như tôi học ngoại ngữ đã hơn 20 năm và càng học thấy mình càng ngu vậy. Tôi chỉ viết những nơi tôi đã đặt chân đến và cảm nhận bằng giác quan của mình. Với tôi, sao mà Đài Loan nhỏ mà nhiều chỗ để đi quá. Hãy đến đây một lần vì cảnh sắc và nội dung của nó có thể đáp ứng mọi cấp độ của du khách, từ người thích chụp ảnh ảo diệu, cho đến những người yêu thích thiên nhiên, lịch sự, văn hóa và yêu bảo tàng.

#yilan#NghiLan#TaiwanTravel#Taiwan#TaiwanInDepthTravel#SlowTravel#TaiwanCulture#TaiwanLifestyle#TaiwanMuseum#LanyangMuseum#YilanMuseum#KrisYao#Kavalan#Gilan#bảotàngLanyang#DulịchĐàiLoan#DulịchNghiLan#dulịchsâu#Jiaosi#Toucheng#Suao